YOGA ASANALARININ FİZİKSEL VE PSİKOLOJİK SAĞLIĞA ETKİLERİ
İnsanın kendini tanıması sürecinde aracılık eden yoga aynı zamanda asanalar olarak adlandırılan duruşlar sayesinde kişinin bedensel, zihinsel yaşamına denge getirmekte ve bireyi sağlıklı kılmaktadır. Bu bölümde bireyin bedensel ve psikolojik düzeyine etkisi noktasında asanalardan birkaç örnek verilerek faydaları sıralanacaktır. Asanalar düzenli olarak uygulandığında, birey arka bölümü yani omurgası ile tanışır ve omurgasının esnekliğini artırır. Tüm eklemler harekete geçer ve esnemeye başlar. Bağışıklık sistemi güçlenir. Dolaşım ve kan basıncı dengeli hale gelerek normalleşir. Metabolizma canlanır, boşaltım, üreme ve solunum sistemleri güçlenir.
Asanaların isimleri de faydaları kadar önemlidir. Kimi zaman asanalara bitki isimlerinin, kimi zaman da hayvan isimlerinin verildiğini görmekteyiz. Böylelikle bireyin aslında doğa ile bir bütün olduğunu ve doğanın bir parçası olan insanın uyum içerisinde hareket etmesi gerektiğini anlayabiliyoruz. Örneğin; ‘vrikşa’ ağaç pozu, ‘padma’nilüfer pozu, ‘uştra’ deve pozu, ‘bhulanga’ kobra pozu, ‘vatayana’ at pozu anlamına gelmektedir. Asanaların bireyin bedenine sağladığı yararların bir nedeni de duruşlar esnasında sabit kalınmasıdır. Asanaların olumlu etkisini artırmak için, duruş esnasında belli bir süre kalınmalı, solunum doğru yapılmalı ve zihin belli noktalara odaklanmalıdır.
Yoga sistemi içerisinde yer alan denge duruşlarından birisi olan ‘Vrikşasana’ ağaç anlamına gelmektedir. Ağaç duruşu tek ayak üzerinde kolların yukarıya doğru uzatıldığı bir denge duruşudur. Sırasıyla nefes alırken sağ bacak yerden kaldırılır, omurga düzeltilir ve yavaşça sağ ayak iki elle tutularak sol bacağın iç kısmına yerleştirilir. Bu esnada sol bacak düz bir şekilde tutulur, diz bükülmez. Nefes alırken avuç içleri göğüs hizasında birleştirilir, omuzlar yükseltilir, bakış sabitlenir. Duruşun sabitlenmesiyle konsantre olarak, zihni bedende yoğunlaştırmak ve rahat bir nefes alış verişiyle dengeyi korumak gerekir. Bu duruş kol, bacak ve ayak kaslarını güçlendirmekte, eklemleri kuvvetli hal getirmekte ve denge duruşu olduğu için konsantrasyonu artırmaktadır. Aynı zamanda nefese odaklanarak yapıldığı için akciğerleri güçlendirmekte, solunum rahatsızlıklarını önlemektedir. Ayak topuklarındaki genital bez noktalarına baskı yapıldığı için bu organların fonksiyonu faal olmaktadır.
‘Padanguşthasana’yani ayak başparmağı duruşu da yine yoga asanlarında önemli bir yere sahiptir. Ayakta düz bir konumdayken nefes alarak omurga gerilir ve verirken yavaş yavaş kalçadan öne eğilerek kollar dümdüz aşağı sarkıtılır. Ayak başparmakları ellerin başparmakları ve ilk iki parmağı arasında tutulur. Bu pozisyonda sabitlenip derin nefes alıp vererek gövde ve baş bacaklara yaklaştırılır. Konsantre halde zihin pelvis üzerine yoğunlaştırılır, denge korunur ve bedenin üst bölümü tamamen gevşetilir. 20 saniye pozda kaldıktan sonra yavaş yavaş sırt düz bir şekilde doğrulma işlemi gerçekleşir ve derin nefes alarak gevşeme sağlanır. Bu asana mide ağrılarına iyi gelmekte, özellikle regl dönemindeki kadınların karın ağrılarını dindirmektedir. Böbreklerin canlanmasına yardımcı olmaktadır. Duruş bitimiyle birey kendini huzurlu hisseder, zihin berraklaşır. Baldır ve kalçanın esnemesiyle birlikte bir rahatlık ve gevşeme oluşur. İnsanı uyku halinden çıkartır, dinç bir görünüm kazandırır. El ve ayak parmaklarındaki sinir sistemlerini ekstra dokunuş olduğu için boyun ve beyin noktalarına canlılık kazandırır.
Meditasyon duruşlarından biri olan ‘Sukhasana’Sanskritçe’de mutluluk duruşu anlamına gelmektedir. Nefes alarak sağ bacağı sol uyluğun altına yerleştirdikten sonra sol ayak sağ uyluğun altına yerleştirilir. Bu poz bir nevi bağdaş olarak adlandırdığımız pozisyondur. Eller dizlerin üstünde, avuçlar yukarıya bakacak şekilde açık, sırt ve boyun düz, bakışlar sabit halde tutulur. 1-5 dakika arası konsantre halde pozda kaldıktan sonra rahat nefes alış verişlerle beden gevşetilir. Bu asana uyluk kaslarını, kalça eklemlerini esnetir. Gerilimli durum varsa giderilir, gevşemeye yardımcı olur. Yorgunluk, stres ve endişeyi alır. Uzun süreli meditasyon yapanlar için ideal bir formdur. Meditasyonda kaldıkça vücudun hafiflediği hissedilir ve bu sayede algılama kapasitesi artar.
Stresli bir gün geçirenler için uykudan önce gevşeme hareketlerinin oldukça faydası vardır. Bu asanalardan biri ‘Advasana’olarak adlandırılan ters hareketsiz beden duruşudur. Şavasana yani sırt üstü yere uzanmış halde yatılan pozisyonda iken nefes alarak sol bacak bükülür ve sol ayak tabanı yere sabitlenir. Nefes verirken sol ayak tabanını yere bastırarak sağ dönülür ve yüz üstü yatılarak bacaklar hafifçe aralanır. Kollar başın yukarısına doğru avuç içleri yerde olacak şekilde uzar. Alın yerde tüm vücut gevşetilir. Gözleri tamamen kapatıp, konsantre olunur, ayak parmaklarından kafanın tepesine beden bilinçli bir şekilde gevşetilir. Bu asanada 10-15 dakika kalınması ile beden tamamen dinlenir, zihin yatışır ve yumuşar. Zihinsel arınmışlık ve dinginlik hali ortaya çıkar. Gün içerisindeki gerginlik ve stres kaynaklı blokajlar sinir sistemlerinde açılır ve tam rahatlama sağlanır.
